Eins og getið er um í inngangsorðum, hófst alþýðufræðsla í raunvísindum og tækni hér á landi með útgáfu íslenskra upplýsingarmanna á Ritum þess (konunglega) íslenska Lærdómslistafélags í Kaupmannahöfn á árunum upp úr 1780. Þegar félagsritin gáfu upp laupana, hóf Magnús … Halda áfram að lesa →
Höfundur: Einar H. Guðmundsson
Stjarneðlisfræði og heimsfræði: Úrval alþýðurita á íslensku á tímabilinu 1780-1960
15. júlí 2020
Þessi skrá er enn í vinnslu og verður uppfærð reglulega I. Tímabilið 1780-1870 A. F. Büsching, 1782: Um himininn og Um jørdina. Fyrstu tveir kaflarnir í Undirvisan í Náttúruhistoriunni fyrir þá, sem annathvert alz eckert edr lítit vita af … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Sólstöðuhátíð til minningar um Stjörnu-Odda
12. júlí 2020
Laugardaginn 20. júní 2020 var haldin hátíð í Þingeyjarsveit til minningar um spekinginn Stjörnu-Odda, sem þar var uppi í kringum 1100. Stjarnvísindafélag Íslands reisti honum fallegan minnisvarða að Grenjaðarstað og í kjölfarið var haldið málþing í Ýdölum um þennan forna … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Stjarneðlisfræði og heimsfræði: Valdar erlendar heimildir og ítarefni
1. júlí 2020
Skrá þessi mun fylgja greinaflokknum Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi. Hún er enn í smíðum. Ritaskrá A AIP-vefsíða: Cosmic Journey: A History of Scientific Cosmology. B M. Bartusiak, 2004: Archives of the Universe. L. Belkora, 2002: Minding the … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi I: Inngangur
8. mars 2020
Þessi bloggfærsla er hugsuð sem inngangur og kynning á fyrirhugaðri röð yfirlitsgreina um sögu stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi á tímabilinu frá upplýsingaröld til geimaldar. Ætlunin er að taka efnið fyrir í afmörkuðum skömmtum og réttri tímaröð með upphafi í … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Magnús Arason landmælingamaður
26. nóvember 2019
Þetta yfirlit var upphaflega birt í desember 2017 sem hluti af færslunni Rit eftir Íslendinga á lærdómsöld: Stærðfræðilegar lærdómslistir. . Stærðfræðilega lærdómsmannsins og latínuskáldsins Magnúsar Arasonar er nú einkum minnst sem fyrsta íslenska landmælingamannsins. Eftir nám og störf í Kaupmannahöfn … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Eðlisfræði Fischers, fyrsta eðlisfræðibókin sem kom út á íslensku
25. nóvember 2019
Þetta stutta yfirlit var upphaflega birt í september 2019 sem hluti af færslunni H. C. Örsted, bein og óbein áhrif hans á Íslendinga og upphaf kennslu í eðlisfræði og stjörnufræði við Reykjavíkurskóla. Þegar hin merka þýðing Magnúsar Grímssonar á Eðlisfræði … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Afstæðiskenningar Einsteins og grein Þorkels Þorkelssonar um tilraunir til að sannreyna þær
19. nóvember 2019
Þetta yfirlit var upphaflega birt í júní 2019 sem hluti af færslu um Þorkel Þorkelsson eðlisfræðing (1876-1961). Afstæðiskenningar Einsteins Takmarkaða kenningin Einstein birti fyrstu greinar sínar um takmörkuðu afstæðiskenninguna árið 1905. Það ár hefur stundum verið kallað kraftaverkaárið, því … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Sturla Einarsson stjörnufræðiprófessor í Berkeley
14. nóvember 2019
Þetta stutta yfirlit var upphaflega birt í september 2018 sem hluti af færslunni Halastjörnur fyrr og nú – 3. Tuttugasta öld. Sérstök færsla um Sturlu og störf hans er í vinnslu og því verður aðeins minnst á örfá atriði hér. … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Stjarneðlisfræðingurinn Gísli Hlöðver Pálsson, öðru nafni Jack G. Hills
14. nóvember 2019
Þetta stutta yfirlit var upphaflega birt í september 2018 sem hluti af færslunni Halastjörnur fyrr og nú – 3. Tuttugasta öld. Gísli Hlöðver Pálsson Foreldrar Keflvíkingsins Gísla Hlöðvers voru þau Kristín Gísladóttir og Páll S. Pálsson. Árið 1949 fluttist … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Fyrstu mælingarnar á sveigju ljóss í þyngdarsviði og fundurinn frægi í London 6. nóvember 1919
5. nóvember 2019
Fyrri heimstyrjöldin gerði það að verkum, að fréttir af almennu afstæðiskenningunni bárust tiltölulega seint til Bretlands. Hinn merki breski stjarnvísindamaður og prófessor í Cambridge, Arthur S. Eddington, fékk þó upplýsingar um verk Einsteins eftir krókaleiðum og var ótrúlega fljótur að … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Nútíma stjarneðlisfræði – Ýmis verk eftir Einar H. Guðmundsson og meðhöfunda
24. september 2019
Í eftirfarandi skrá er ekki notast við hefðbundna línulega tímaröð, heldur eru verkin flokkuð eftir rannsóknarverkefnum. Nifteindastjörnur – Efni í sterku segulsviði Gudmundsson, E.H., and Buchler, J.R., 1980: On the consequence of neutrino trapping in gravitational collapse. Gudmundsson, E.H., 1981: … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
Saga stjörnufræði og eðlisfræði á Íslandi frá miðöldum fram á tuttugustu og fyrstu öld – Nokkur rit eftir Einar H. Guðmundsson
20. september 2019
Hér fyrir neðan eru slóðir á ýmis verk færsluhöfundar um sögu stjörnufræði og eðlisfræði á Íslandi. Í ritunum má finna tilvísanir í fjölda annarra heimilda, bæði íslenskar og erlendar. I Einar H. Guðmundsson, 2018: Erlend áhrif í íslenskum stjörnufræðihandritum frá … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.
H. C. Örsted, bein og óbein áhrif hans á Íslendinga og upphaf kennslu í eðlisfræði og stjörnufræði við Reykjavíkurskóla
9. september 2019
Á fyrri hluta nítjándu aldar voru þær greinar, sem við í dag köllum hugvísindi, allsráðandi í dönsku skólakerfi. Raunvísindi voru almennt í bakgrunni og yfirleitt aðeins kennd þar sem aðstaða og næg þekking var fyrir hendi. Sem öfgakennt dæmi má … Halda áfram að lesa →
Hljóðskrá ekki tengd.